Herengracht 249 Amsterdam (NL)

Pieter Intesz. Claes en Emma architecten

Samenvatting

Er zijn maar weinig woningtypen die zo tot het architectonisch erfgoed van een land zijn gaan behoren als het Amsterdamse koopmanshuis in Nederland. Het type is onlosmakelijk verbonden met de beroemde grachtengordel, waaraan het zijn ontstaan heeft te danken en dat zijn karakter eraan ontleent. Ruim vier eeuwen van bewoning en verbouwing hebben aangetoond dat het model, dat voor iedere woning unieke uitvoeringen kende, in staat is grote veranderingen qua gebruik en woonwensen in zich op te nemen, zonder aan aantrekkingskracht in te boeten. De verbouwing van Herengracht 249 in 2010 is slechts een recent voorbeeld van de continue incrementele transformatie die de grachtengordel sinds het begin van de zeventiende eeuw bewoonbaar houdt.

Dit westelijke deel van de grachtengordel is ontstaan als onderdeel van de Derde Uitleg, het uitbreidingsplan van Amsterdam dat voorzag in de verbreding van een al bestaand grachtje achter het Singel tot ‘Heeregracht’ en het uitgraven van de Keizers- en Prinsengracht vanaf de Brouwersgracht tot ongeveer de huidige Leidsegracht. De grond tussen de grachten werd uitgegeven in diepe, heel smalle kavels, om zoveel mogelijk woningen te kunnen plaatsen. Welgestelde Amsterdammers lieten hier hun huizen bouwen naar ontwerp van architecten als Hendrick de Keyser, Jacob van Campen, Philippe Vingboons en vele minder bekende namen.