Paleis van Diocletianus
Split (KR)
Samenvatting
In het jaar 305 trad Gaius Aurelius Valerius Diocletianus vrijwillig af als keizer van het Romeinse rijk – een unicum in de klassieke oudheid – en trok zich terug in zijn zojuist gebouwde residentie aan de Adriatische kust, bij de vissersplaats Asphalatos in het huidige Kroatië. Hij had in de 20 jaren van zijn keizerschap enkele belangrijke strategische vernieuwingen doorgevoerd, waaronder economische en militaire reorganisaties en de splitsing in een West- en een Oost-Romeins rijk met twee gelijkwaardige keizers (Augusti) en twee opvolgers (Caesars) die samen de macht deelden: de zogenaamde tetrarchie. Vanuit zijn Oost-Romeinse hoofdstad Nicomedia (het huidige Izmit in Turkije) had hij de bouw van zijn paleis overzien, strategisch gelegen midden tussen de twee keizerrijken, beschermd door een bergrug en de zee en niet ver van zijn vermoedelijke geboorteplaats Salona.
Als een van de zogenaamde Illyrische keizers was Diocletianus niet door de Romeinse senaat tot keizer benoemd, maar werd hij na de dood van zijn voorganger in 284 unaniem verkozen door de oostelijke legers, waarmee hij als commandant van de protectores domestici terugkeerde van een succesvolle oorlog in Perzië. Het paleis dat hij van 295 tot 305 liet bouwen, in de jaren voor zijn aftreden, toont de band tussen de keizer en zijn soldaten in de bijzondere combinatie van een luxueuze residentie en een legerkamp.
