‘Als… je durft te dromen maar je niet door dromen laat leiden…’
La Residencia de Estudiantes in Madrid
Samenvatting
Het is niet zo vreemd dat Corbu nadrukkelijk de kloosterlijke kwaliteiten prijst, die worden toegeschreven aan het welbekende Engelse college-model, van het tussen 1913 en 1918 in Madrid gebouwde studentenverblijf Residencia de Estudiantes. Het was niet voor niets dat de bevlogen eerste directeur van de Residencia, Alberto Jiménez Fraud zich in Engeland had opgehouden om daar tussen 1907 en 1909 het onderwijsmodel te bestuderen en dat één van de docenten, Alfonso Reyes, het nieuwe complex later ‘Oxford en Cambridge in Madrid’ zou noemen. Maar in dit geval kunnen schijn, en ook uitspraken, bedrieglijk zijn. Hoewel de Residencia de Estudiantes, naar een idee van architect Antonio Flórez Urdapilleta en later voltooid door Francisco Javier Luque, overeenkomsten vertoont met de Engelse colleges, belichaamt de instelling ook een groot aantal eigenschappen, dat daar radicaal van afwijkt.
Om te beginnen is de pedagogische benadering anders. Bij de Institución Libre de Enseñanza (ILE, Onafhankelijk Onderwijsinstituut ) die het project had geïnitieerd, werd directe en persoonlijke levenservaring als de belangrijkste bron van kennis beschouwd, en ‘architectonische insluiting’ als een tijdelijke, minder belangrijke fase in het leerproces. In een tekst over het programma van de ILE werden er geen doekjes om gewonden en werd gesteld dat de pedagogische functie van gesloten kamers ‘analoog is aan (die van) de studeerkamer van de astronoom, de ingenieur, de archeoloog, de historicus, de politicus of de architect: de meeste gegevens worden niet dáár verzameld, maar buiten, in het museum, staand voor een monument, in de maatschappij, in de archieven … Kortom, midden in de open, gevarieerde en onuitputtelijke werkelijkheid … Het leven is ieders eerste school en elke instelling die zo’n verheven naam draagt, moet binnen haar beperkingen zo dicht mogelijk bij het leven staan’.
