Samen bouwen De architectuur van het collectief particulier opdrachtgeverschap

Auteurs

  • Dick van Gameren TU Delft, Architecture and the Built Environment
  • Annenies Kraaij Amsterdam Academy of Architecture
  • Pierijn van der Putt TU Delft, Architecture and the Built Enviroment

Samenvatting

In het onderzoek Wonen in ruimte en tijd. Een zoektocht naar sociaal-culturele trends in het wonen (2009) signaleert de VROM-raad onder andere een toenemende behoefte om te wonen met gelijkgestemden, al dan niet in een privaat beheerd woondomein. Volgens de VROM-raad zal deze vraag naar kleinere (micro-) milieus, waar wonen, werken, zorg en recreëren zijn gemengd, de komende tijd stijgen. Nu de woningbouw in Nederland als gevolg van de economische crisis stagneert, proberen sommige gemeenten de bouw een impuls te geven door toekomstige bewoners te stimuleren zelf (als groep) woningen te ontwikkelen en te (laten) ontwerpen. Deze werkwijze (‘ collectief particulier opdrachtgeverschap’ of ‘CPO’) omzeilt de traditionele ontwikkelaar, die in de huidige tijd de risico’s van nieuwbouw niet meer kan of wil dragen. Zo kan een meer vraaggestuurde, op specifieke wensen toegespitste woningbouw ontstaan.

Voorstanders van CPO halen vaak schaalvergroting en de daarmee verbonden kostenbeperking als argument aan om voor deze ontwikkelstrategie te kiezen. Er zijn echter naast economische nog andere motieven om met een groep een woongebouw te ontwikkelen. De kans om woning en woonomgeving geheel naar eigen wens en inzicht vorm te geven, is daarvan de belangrijkste. Zoals de voorbeelden laten zien, lenen CPO-projecten zich bij uitstek voor bijzondere woonprogramma’s evenals voor experimenten met woningplattegronden en schakelingen. Om ook de ontwerpende discipline aan bod te laten komen in het hedendaagse debat over CPO, werpt deze DASH zich op de vraag wat CPO kan betekenen voor het woningontwerp. Welke mogelijkheden biedt collectief particulier opdrachtgeverschap voor het realiseren van bijzondere programma’s, woningtypen en architectonische expressie?

Dick van Gameren behandelt in zijn artikel verschillende historische en moderne Nederlandse projecten die via CPO tot stand zijn gekomen en onderzoekt de historische en mogelijk toekomstige rol van kleinschalig collectief particulier opdrachtgeverschap voor de bouw- en ontwikkelpraktijk in Nederland.

In een artikel over Baugruppen licht Vincent Kompier toe hoe een sterke CPO-traditie in Duitsland tot interessante en vernieuwende woningarchitectuur heeft geleid.

Pierijn van der Putt laat zien dat door de directe samenwerking tussen de toekomstige bewoners van de Eindhovense wijk ’t Hool (1972) en het bureau Van den Broek en Bakema, zowel op de schaal van de buurt als het individuele woonhuis, een uniek ontwerp is ontstaan dat de woonwensen van een nieuwe middenklasse vertolkt.

In de beide interviews komen aan het woord architect en CPO-voorvechter Hein de Haan, en Frank van Beek en Frank Veen van projectontwikkelaar Lingotto.

Biografieën auteurs

Dick van Gameren, TU Delft, Architecture and the Built Environment

Dick van Gameren is dean and full professor at the Faculty of Architecture and the Built Environment of Delft University of Technology, and partner at Mecanoo architecten in Delft, the Netherlands. Combining his work as an architect with a professorship, Van Gameren maintains a critical approach to design by lecturing, researching and publishing. In 2007, Van Gameren won the prestigious Aga Kahn Award for the design of the Dutch Embassy in Ethiopia. In 2008, Van Gameren founded the book series DASH (Delft Architectural Studies on Housing) and is since then editor in chief. At TU Delft. He leads the Global Housing Study Centre and is also board member of the Archiprix foundation, of the Jaap Bakema Study Centre in Rotterdam and of the Amsterdam based AMS Institute. He is also a member of the TU Delft Global Initiative Steering Committee.

Annenies Kraaij, Amsterdam Academy of Architecture

Annenies Kraaij studied urban design and public housing at Delft University of Technology. After graduation she worked for various clients on design commissions in inner-city as well as expansion areas. Since 1989 she has worked as an urban design project designer on a number of large-scale local development projects in Amsterdam and Rotterdam. In addition she has taught at the Amsterdam Academy of Architecture and published various journal articles and books. She produced many of the photo reports for DASH.

Pierijn van der Putt, TU Delft, Architecture and the Built Enviroment

Pierijn van der Putt (Eindhoven, 1973) studied Architecture at Delft University of Technology, the University of Illinois in Chicago and Drexel University in Philadelphia. He worked as an editor for Dutch architectural magazine de Architect for seven years before returning to Delft. There, in addition to being an editor for DASH (Delft Architectural Studies on Housing), he teaches academic research and architectural design for the group of Architecture and Dwelling. His particular interest lies in creative writing and in improving academic writing skills.

##submission.downloads##

Gepubliceerd

2018-06-01

Citeerhulp

van Gameren, D., Kraaij, A., & van der Putt, P. (2018). Samen bouwen De architectuur van het collectief particulier opdrachtgeverschap. DASH | Delft Architectural Studies on Housing, 5(08), 1–3. Geraadpleegd van https://journals.open.tudelft.nl/dash/article/view/4867

Nummer

Nr 08 (2013): Samen bouwen: De architectuur van het collectief particulier opdrachtgeverschap

Sectie

Editorial