Thalmatt 1 Herrenschwanden
Atelier 5
Samenvatting
Woongemeenschap ‘Thalmatt 1’ ligt op dezelfde beboste heuvelrug ten noorden van Bern als de 15 jaar oudere, veel bekendere Siedlung Halen, en is als een direct vervolg op Halen te beschouwen. Beide projecten zijn ontworpen door het Zwitserse architectencollectief Atelier 5, dat zich ten doel stelde om ‘prototypen voor nieuwe woonvormen’ te ontwikkelen. Atelier 5 vatte de nieuwe woonvorm op als een directe dialoog met het werk van Le Corbusier, vooral diens Unité d’Habitation, waarvan een eerste exemplaar in 1951 was opgeleverd in Marseille. In plaats van het verticale woongebouw in de stad, onderzocht Atelier 5 de mogelijkheden van verdicht, stedelijk wonen op de grond in buitenstedelijk gebied. Siedlung Halen wordt algemeen beschouwd als prototype voor een ‘verdichte laagbouwenclave’. Tegenover de rationele seriematigheid van Halen, die refereert aan de anonieme doelgroep van de ‘massawoningbouw’, toont het meer uitbundige Thalmatt 1 de invloed van een groep opdrachtgever-bewoners uit de welvarende jaren 1970.
De kleine Siedlung Thalmatt 1 (18 woningen tegenover 78 in Siedlung Halen) werd ontworpen en gebouwd voor een collectief van 18 individuele opdrachtgevers. Ze waren volledig vrij in hun wensen wat betreft hun woning. De belangrijkste opgave voor de architecten was de realisering van een ‘collectieve bouwvorm’, ondanks de uiteindelijk grote verscheidenheid aan woningen en de onvoorspelbare dynamiek tijdens het ontwerpproces. Om een evenwicht te creëren tussen diversiteit en eenheid zijn drie middelen ingezet: een eenvoudig materiaalgebruik, een elementaire vormentaal en een sterke basisstructuur. Het materiaal van Thalmatt 1 bestaat overwegend uit grijze, in het werk gestorte beton. De totale, geconcentreerde bouwmassa is opgebouwd uit een veelheid aan rechthoekige elementen: verschuivende wooneenheden, daklichten, erkers en terrassen. Ook de taal van de architectuur refereert aan de Unité d’Habitation van Le Corbusier.
