Fragmenten van een ideale stad
Samenvatting
Uit de inmiddels klassieke studie Collage City van Colin Rowe en Fred Koetter worden de twee naast elkaar geplaatste tekeningen van Saint-Dié en Parma waarschijnlijk het meest geciteerd. De tegenstelling tussen de traditionele stad waarin de open ruimte gedefinieerd wordt door de gebouwde massa (Parma), en de twintigste-eeuwse moderne stad waarin de bouwmassa verloren in een onbepaalde open ruimte lijkt te staan (Saint-Dié), wordt hier zichtbaar gemaakt. De twee tekeningen, door de auteurs figure-ground tekeningen genoemd, lijken elkaars inverse, en de auteurs trekken daarbij een parallel met figuur-achtergrond diagrammen uit de Gestaltpsychologie. Door de letterlijk en figuurlijk zwart/wit weergave wordt de tegenstelling tussen beide modellen op de spits gedreven.
Na deze tekeningen volgt een op dezelfde wijze getekende weergave van Le Corbusier’s Plan Voisin. Dit plan is spreekwoordelijk geworden voor een architectuurvertoog, waarin de moderne stad zonder enige schroom werd gepropageerd als heelmeester van alle kwalen van de samenleving.
Plan Voisin kan echter ook gezien worden als een in elkaar schuiven van de traditionele en de moderne stad. Het is een fragment, hoewel zeer omvangrijk, van de Ville Contemporaine, geplaatst in het hart van Parijs. Er ontstaat een enclave, een gebied met een eigen, herkenbare structuur die is ingebed in een andere structuur en daarop tracht aan te sluiten. Een aantal monumenten is behouden en de meanderende blokken van de nieuwe invulling zoeken aarzelend contact met het niet uitgewiste place Vendôme. Precies deze eigenschap van het Plan Voisin – zowel de botsing als de inpassing van twee ogenschijnlijk ver van elkaar verwijderde stadsbeelden – lijkt Rowe en Koetter te interesseren. In Collage City volgen nog veel voorbeelden van dergelijke enclaves, allemaal getekend in die kenmerkende, haast polariserende stijl.
