Blokstad
Van het standaard blok naar een Blok Standaard
Samenvatting
De waarschijnlijk belangrijkste revolutie in de architectuur ooit vond plaats in 1954, toen Nikita Chroesjtsjov het stalinistisch classicisme uitbande en een radicale industrialisatie van de bouwindustrie eiste. Architecten die excelleerden in het creëren van fraaie volkspaleizen, werden aan de kant geschoven ten faveure van de bouwindustrie, die de taak kreeg de bouwkwaliteit te verbeteren en de productiecijfers op te krikken. Chroesjtsjov was bepaald niet de eerste om industrialisatie te beschouwen als de enige weg om het woningtekort op te heffen. Terwijl in Moskou Stalin’s beruchte suikertaarten werden gebouwd, werden in West-Europa prefab woningbouwsystemen ontwikkeld, die de enorme vraag naar woningen als gevolg van de verwoesting van de Tweede Wereldoorlog moesten bedienen. Niet verwonderlijk was het West-Europa – Frankrijk om precies te zijn – dat Chroesjtsjov inspireerde om een destalinisatie van de architectuur te bepleiten. Toch zou de industrialisatie van woningbouw juist in de Sovjet Unie haar meest radicale vorm krijgen. Industrialisatie paste naadloos in zowel de ideologie als het economische systeem. Marxisme promootte de toepassing van wetenschappelijke methoden om de juiste antwoorden te vinden voor de noden van de samenleving, in tegenstelling tot kapitalisme dat concurrentie stimuleerde – een methode die in de ogen van de sovjets alleen maar leidde tot speculatie en gewin.
Wanneer men de woonomstandigheden van de bevolking wilde verbeteren, was industrialisatie economisch gezien de enige weg vooruit. Hetzelfde speelde zich in feite af in de naoorlogse West-Europese sociaal-democratieën. Of we het nu hebben over de arbeidersklasse als het fundament van het communisme of de middenklasse als het fundament van de sociaal-democratie, beide systemen zijn gericht op de emancipatie van de arbeider. Als we geschikte woonomstandigheden willen creëren, moet het inkomen van de arbeider hoog genoeg zijn, opdat hij een woning kan bewonen die gebouwd is door een vertegenwoordiger van dezelfde klasse waartoe hij behoort. Met andere woorden: de hoeveelheid werk die de bouwvakker investeert in deze woning moet laag genoeg en het salaris dat hij krijgt hoog genoeg zijn, om hem in staat te stellen een andere bouwvakker te betalen om een huis voor hem te bouwen. Stel bijvoorbeeld dat de hoeveelheid werk nodig om zijn huis te bouwen, 50 manjaren beslaat, dan zal degene die bouwt nooit in staat zijn zelf het huis te kopen. Hij zal dood zijn, voordat hij genoeg geld heeft verzameld, met het loon dat hij gedurende zijn werkzame leven heeft verdiend, om het te kopen. De enige manier om dit te kunnen garanderen, is om de hoeveelheid manjaren nodig om een huis te bouwen, te reduceren; dat wil zeggen de productiviteit verhogen door middel van industrialisatie.
