Uitwisselingen, aanpassingen en ontleningen
‘Zachte modernisering’ in het interbellum
Samenvatting
Zolang de huisvesting in Frankrijk onderwerp is van wetenschappelijke reflectie en theoretisch debat doe ik er onderzoek naar: ik zet ruimtelijke indelingen tegenover de ontwikkeling van gewoonten en levensstijlen. Ik verken de relaties tussen architectuur, cultuur en woonpraktijken, en combineer de bestudering van architectonische doctrines met een analyse van gelijktijdig optredende veranderingen in de Franse samenleving. Deze verkenningen zijn enerzijds te beschouwen als onderdeel van de sociale geschiedenis en een reflectie op het ontstaan van architectuur, bijvoorbeeld in de twee delen van Architecture de la vie privée,1; anderzijds zijn ze bedoeld als een etnologische studie om meer inzicht te krijgen in nieuwe leefstijlen en de manieren waarop hedendaagse gebouwen zich ontwikkelen, zoals in Urbanité, sociabilité, intimité.
De periode tussen de twee wereldoorlogen is een bij uitstek rijke bron voor deze bespreking, omdat in die tijd voor het eerst werd nagedacht over minimumnormen voor sociale woningbouw en door het feit dat een van de zeldzame revoluties in de woningarchitectuur de omkering van een trend inluidde. Voor het eerst werden voor de arbeidersklasse ontwikkelde voorzieningen als de compleet uitgeruste keuken (1905, Groupe des Maisons Ouvrières – GMO – een filantropische woningbouwvereniging) toegepast in de luxe woningbouw. Bovendien leidde de vernieuwende geest onder de architecten van de bourgeoisie tot iconische gebouwen die buiten Frankrijk veelvuldig werden geïmiteerd. De officiële geschiedschrijving van de moderne beweging getrouw, zijn we echter alleen die architecten als modern gaan beschouwen, die zich aansloten bij utopische vertogen, de retoriek van de breuk met het verleden en de tabula rasa, waardoor het impopulair is geworden om de kwaliteiten van het bourgeoishuis te erkennen. Mijn doel met dit essay is een beknopte genealogie op te stellen van de woningbouw voor de bourgeoisie in Parijs tijdens het interbellum, via een beschrijving van de trends in woningtypes, maar ook van de uitwisselingen, aanpassingen en ontleningen die tussen de twee hoofdcategorieën plaatsvonden.
