Local Community Area
De machiya als nieuw woonmodel
Samenvatting
Kun je een buurt zo organiseren dat wonen én werken op een vanzelfsprekende manier met elkaar zijn verweven? Dat er bewust ruimte wordt gecreëerd voor collectiviteit waardoor een sterke buurtgemeenschap ontstaat, terwijl de privacy van de bewoner wordt gerespecteerd? Het Japanse bureau Riken Yamamoto & Field Shop deed in 2012 een ontwerpstudie naar een nieuwe manier van leven, een concept waarbij ongeveer 500 personen als collectief met elkaar kunnen wonen, de Local Community Area (LCA). Het plan was een felle kritiek op de Japanse woningbouwpolitiek, die koopwoningen propageert om de economie te stimuleren, waardoor mensen met een laag inkomen nauwelijks kansen op de woningmarkt hebben. Deze politiek is zeer eenzijdig gericht op eengezinswoningen en eenkamerappartementen, die als individuele eenheden weinig verbinding hebben met de buurt.
Voor het debat over wonen en werken, dat in deze uitgave van DASH centraal staat, kan de Japanse traditie van wonen en werken nieuwe inzichten bieden. Yamamoto’s ontwerpstudie is zeer interessant, omdat het deze thematiek op verschillende schaalniveaus bekijkt, van de buurt tot aan de straat en de woning. Riken Yamamoto & Field Shop gaan ervan uit dat het huidige politieke model van het individuele huis achterhaald is.3 Volgens hen wordt het tijd om groter te denken en de grenzen van de woning open te breken.4 Maar ook de scheiding tussen wonen en werken stellen zij radicaal ter discussie. Met de vraag welke andere woonsystemen er bestuurlijk mogelijk zijn om de verbondenheid van een buurtgemeenschap te realiseren, bedachten zij de ruimtelijke voorwaarden voor een ‘huis’ dat uit 500 bewoners bestaat, waar wederzijdse hulp een feit is en waar de individuele eenheid wel aanwezig, maar veel kleiner is. Als er daadwerkelijk gebouwd wordt, stelt Yamamoto, hangt het van de desbetreffende context af hoeveel mensen er bij elkaar zouden kunnen wonen. Hij denkt aan een dichtheid van 500 personen per ha; in een buitenwijk kan dit minder zijn.
