Tema Manhean, Tema (GH)
Jane Drew & Maxwell Fry
Samenvatting
In 1952, een jaar nadat Kwame Nkrumah de eerste premier werd van wat indertijd de Britse kolonie Goudkust was (nu Ghana), werd in het kader van het ambitieuze Volta River Project besloten een splinternieuwe haven aan te leggen. Voor de verplaatsing van Tema, een klein vissersdorp dat de nieuwe ontwikkeling in de weg stond, werd het Britse architectenbureau van Maxwell Fry, Jane Drew en Denys Lasdun in de arm genomen.
Hoewel er een ontwerp lag voor een nieuwe stad op de plaats van het te slopen dorp, werd besloten de dorpelingen niet onder te brengen in deze nieuwe stad. In plaats daarvan werd er een afzonderlijke nederzetting ontworpen, Tema Manhean, waar de dorpelingen met behoud van hun eigen identiteit in een verbeterde leefomgeving zouden wonen. Deze beslissing veroorzaakte een ernstig dilemma: de stam werd er omwille van zijn authenticiteit toe veroordeeld een traditionele enclave te blijven, terwijl in het naburige Tema (p. 194) de zo aantrekkelijke, moderne vooruitgang werd uitgerold.
Fry en Drew ontwikkelden in samenwerking met de Afrikaanse stamhoofden een sociale, op participatie gebaseerde, praktische benadering. In het oude Tema brachten ze de ruimtelijke en sociale structuur van het bestaande vissersdorp in kaart en onderzochten ze de culturele tradities van het dorp. Het met de verhuizing van de dorpelingen samenhangende proces was des te opvallender, omdat het een mate van bewonersparticipatie impliceerde, die indertijd zelfs in Europa ongekend was. De grootste problemen die de architecten ondervonden, hadden te maken met de machtsverhoudingen in het dorp en de tegengestelde belangen van bewoners, en met discussies over identiteit, respect, individuele versus collectieve belangen, de maatschappelijke structuur en, niet te vergeten, met geld. Het kostte zeven jaar en een paar bulldozers om de hele gemeenschap ervan te overtuigen te verhuizen.
